Architektura Bytomia: rewitalizacja wieży ciśnień w Bytomiu przy ulicy Oświęcimskiej jest prywatną inicjatywą Przema Łukasika i Łukasza Zagały z pracowni architektonicznej medusa group. Koncepcja bytomskich architektów ma być ratunkiem dla wybudowanej w latach 30. ubiegłego wieku wieży ciśnień, która od 40 lat stoi nieużytkowana. Wieża ciśnień w Bytomiu z powodu nowych sposobów dostarczania wody, stała się jedynie zbędnym obiektem na mapie Śląska. Pracownia medusa group postanowiła to zmienić i zaproponowała projekt H2O - nową koncepcje na zagospodarowanie obiektu. W wieży ciśnień swoje siedziby miałyby mieć biura i firmy. Projekt H20 zakłada ponadto umieszczenie w wieży ciśnień serwerowni.
Projekt H20- nowe życie bytomskiej wieży ciśnień
Architektura Bytomia. Wieża ciśnień w Bytomiu położona jest w najwyższym punkcie miasta, przez co dominuje nad resztą miasta. Została zbudowana na wysokości 295,50 m n.p.m. i przyłączona do wodociągu okrężnego przy ulicy Powstańców Śląskich. Dawniej wieża ciśnień w Bytomiu spełniała równocześnie dwie funkcje: wyrównywała ciśnienie wody w sieci przewodów miejskich oraz stanowiła rezerwowy zbiornik wodny. Wieża ciśnień w Bytomiu ma wysokość 44,30 metrów i bryłę w kształcie dziewięciokąta. Waży w sumie 3000 ton. W jej bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowano warsztat naprawczy, mieszczący również stację legalizacji wodomierzy.
Architektura wieży ciśnień w Bytomiu
Projekt architektury wieży ciśnień w Bytomiu wykonano w miejskim urzędzie budowlanym. Budowę wieży ciśnień w Bytomiu rozpoczęto w 1934 roku i oddano do użytku 1 lutego 1936 roku. Konstrukcję oparto na trzech punktach podparcia, które spoczywają na osobnych fundamentach, sięgających ponad 2 metry w głąb ziemi. Każdy z fundamentów przybrał kształt płyty i został usztywniony żebrami. Szczególnie trudnym zadaniem dla ówczesnych architektów był wybór formy konstrukcyjnej bryły. W efekcie końcowym wieżę ciśnień zaprojektowano tak, aby wytrzymała obciążenie 1230 ton, przy całkowicie napełnionym wodą zbiorniku i maksymalnej sile wiatru. W celu uzyskania trójpunktowego podparcia projektanci musieli zastosować łożyska staliwne w fundamentach pod podziemnym pierścieniem konstrukcji nośnych. Jedno z łożysk było łożyskiem stałym, zaś dwa pozostałe zostały wykonane tak, by dawały możliwość horyzontalnego wychylenia we wszystkich kierunkach. Wyższe części wieży nie stwarzały już projektantom większych problemów. Żelazne kotwy umieszczono w betonowych belkach. Odrębną konstrukcją jest szyb klatki schodowej, oddzielony od dna zbiornika. Ściany klatki schodowej wieży ciśnień w Bytomiu wykonano z betonu. Przy budowie stopni schodów zastosowano gotowe stopnie betonowe.
Kręte schody wieży ciśnień w Bytomiu
Sam zbiornik wody jest konstrukcją całkowicie niezależną od korpusu wieży. Fundamenty i pierścień zbudowano ze zwykłego cementu, zaś całą konstrukcję wieży ciśnień z cementu wysokiej jakości. Dla umożliwienia dostępu z każdej strony do pomieszczenia zbiornika, zaprojektowano murowane kręte schody, które prowadzą na poziom dna zbiornika. Z poziomu dna zbiornika prowadzą żelazne schody kręcone na najwyższą platformę latarni. Schody zostały tak skonstruowane, by przy wszelkich ruchach podziemnych nie wywierały wpływu na stosunkowo słabe ściany pomieszczenia na zbiornik. Dlatego właśnie klatka schodowa jest zupełnie niezależna konstrukcyjnie od otaczającego ją wokół zbiornika wody. Zewnętrzne ściany klatki schodowej otynkowano.
Surowa architektura wieży ciśnień w Bytomiu
Całość konstrukcji zaprojektowano z myślą, aby w przypadku jakiegokolwiek przechylenia się całości zbiornik nie doznał odkształceń. Latarnia wieńcząca wieżę została wykonana w konstrukcji murowanej. Górna platforma latarni dostępna jest za pomocą żelaznej drabinki z klatki schodowej. Z latarni roztacza się widok na całe miasto i jego najbliższą okolicę, co może stanowić ciekawy punkt wyjścia dla projektu zagospodarowania wieży. Obiekt nie został nigdy udostępniony do zwiedzania m.in. z powodów bezpieczeństwa. Konstrukcję wieży wykonano z żelbetu i pozostawiono nieotynkowaną, przez co prezentuje surową fakturę elewacji. By zapewnić jednolitą kolorystykę pokryto ją jedynie mlekiem cementowym.
Projekt H20 wieża ciśnień: nowy pomysł na zagospodarowanie zabytku architektury
Ogólny koszt budowy wyniósł 117 903 marki. Wykonawcą tej inwestycji była wówczas bytomska firma budowlana Kaller & Stachnik. Teraz projektanci medusa group chcą na nowo zagospodarować poprzemysłowy obiekt i tchnąć w niego nowe życie, by nie był tylko bezużytecznym zabytkiem ubiegłego wieku. Pracownia meduza group w swym dorobku posiada już kilka rehabilitacji obiektów na cele mieszkalne i usługowe tj. spichlerz w Gliwicach czy gliwicka wieża ciśnień.
METRYKA OBIEKTU
Wieża ciśnień w Bytomiu
Autorzy: Przemo Łukasik, Lukasz Zagała (meduza group)
Współpraca autorska: Aleksandra Sosnowska, Marcel Badetko, Konrad Basan, Michał Sokołowski
Lokalizacja obiektu: ul. Oświęcimska, Bytom
Wysokość wieży: 44,30 m.
Położenie wieży: 292,50m. n.p.m.
Waga wieży: 3000 ton
Pojemność zbiornika wodnego: 1000m.sześć.
Projekt: 2013
