Brutalizm to styl w architekturze powojennej, jeden z najbardziej wyrazistych, ale i kontrowersyjnych. Eksponował surowe piękno konstrukcji i „mięsa” budowli. Nie tylko lubował się w surowym betonie, ale i strukturze, która była głównym wyrazem architektury.
Dworzec w Katowicach, ukończony w 1972 roku, był najwybitniejszym polskim przykładem brutalizmu. Z chwilą jego wyburzenia 11 stycznia 2011 roku symbolicznie zakończył się brutalizm w Polsce.
W ostatnich latach o katowicki dworzec toczyła się batalia. Z jednej strony byli obrońcy wybitnego budynku: architekci, konserwatorzy, historycy sztuki i mieszkańcy. Z drugiej inwestor, który w jego miejscu planował zbudować centrum handlowe, właściciel obiektu – PKP, które chciały pozbyć się balastu w postaci utrzymywania dużego obiektu oraz władze miasta i regionu wspomagające kolej i zamierzenia prywatnej firmy. Wygrała druga grupa.
Wyburzenie katowickiego dworca było nie tylko skandalem architektonicznym, pogwałceniem wartości kulturowej, zdeptaniem własnego dziedzictwa, ale tez przykładem brutalności władzy w Polsce.
dworzec PKP Katowice ofiarą chciwości
Zamiast demokratycznej debaty na temat najważniejszej przestrzeni publicznej w Katowicach, cała inwestycja odbyła się poza kontrolą społeczną. PKP potraktowała unikatowy budynek, zbudowany z podatków obywateli jak prywatny folwark. W tajnych rokowaniach władze kolei wybrały firmę Neinver, która postanowiła wyburzyć dworzec i przemienić go w centrum handlowe.
Przy tym inwestor zasłaniał się ekspertyzą o złym stanie technicznym konstrukcji hali dworcowej. Jednak jej autorzy sugerowali, że… budynek przetrwa jeszcze setki lat – wymaga tylko drobnych remontów (nie wykonywanych przez kolej od dziesięcioleci).
Dziś na miejscu dworca trwa budowa dużego centrum handlowego z niewielką częścią dworcową. Inwestor zapowiada odtworzenie unikatowej konstrukcji kielichowej. Jednak zamiast brutalizmu będzie gładki i komercyjny blichtr galerii handlowej.
więcej czytaj na facebook`owym profilu dworca: Brutal z Katowic
zdjęcia dzięki uprzejmości Joanny Nowickiej: www.joannanowicka.com
