Problemy z architekturą sakralną
Rzadko mamy okazję pisać o polskich kościołach, które wyróżniają się jako przykłady dobrej architektury współczesnej. W II połowie XX wieku i na początku XXI w Polsce wzniesiono imponująca liczbę budowli sakralnych. Baza tych budowli zebrana w ramach programu Kościół. Piękno i kicz (pisaliśmy o nim tu >>) pozwala ocenić poziom tych realizacji. Organizatorzy programu postanowili poprawić jakość polskiej architektury sakralnej. Impulsem miał stać się konkurs architektoniczny na projekt kościoła rzymskokatolickiego na osiedlu Europejskiej Stolicy Kultury Nowe Żerniki we Wrocławiu. Konkurs został właśnie rozstrzygnięty. Uczestnicy nadesłali 155 prac, co dobrze mówi o zainteresowaniu konkursem i samym tematem.
Jury konkursu złożone z architektów przy wsparciu konsultanta, księdza Grzegorza Trawki, proboszcza parafii Żerniki przyznało nagrody i wyróżnienia, w tym nagrodę główną. Ta trafiła do wrocławskiego biura Adamiczka Consulting. Projektanci zaproponowali niską horyzontalną bryłę. Prosta forma, dopasowanie do otoczenia i duża rola zieleni – tak w skrócie można opisać ten projekt. Jak zwykle w przypadku tak oszczędnych form zdania będą pewnie podzielone, by przywołać przykład Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
I NAGRODA (60 000 zł) - numer konkursowy 69, numer wyjściowy 105161
Adamiczka Consulting, Wrocław - Jerzy Adamiczka, Bartosz Adamiczka, Tomasz Broma
Uzasadnienie Jury:
Praca, która doskonale zamyka i podkreśla oś kompozycyjną osiedla, jednocześnie świadomie usuwając się na drugi plan. Ta zasada czytelnie wpisuje się w filozofię Kościoła ubogiego, będącego blisko ludzi.
Projekt wyraźnie przyjazny użytkownikowi, nie narzucający się, „zapraszający”. To skromna architektura zaprojektowana z doskonałą jasnością rozwiązań i wyraźnym akcentowanie przestrzennym.
Ogród tworzący tło ołtarza, z możliwością obserwacji zmienności pór roku i upływu czasu, wskazuje wiernym na wagę relacji pomiędzy współczesnym człowiekiem i Naturą. Trafny dobór skali i tekstury użytych materiałów umiejętnie tworzy atmosferę wyciszenia, niezbędną dla przestrzeni sakralnej.
II NAGRODA (40 000 zł) - numer konkursowy 39, numer wyjściowy 985437
Zespół autorski: Wojciech Iwachów, Międzybórz / Katarzyna Raczyńska, Chełm / Anna Stachi, Dzierżoniów
Uzasadnienie Jury: Bryła kościoła umiejętnie domyka i akcentuje główną oś kompozycyjną osiedla.
Fascynująca propozycja z prostą ideą i wyraźnym odniesieniem do kontekstu.
Pracę nagrodzono za umiejętne stworzenie koncepcji przestrzennej. Zaproponowane rozwiązanie formalne wyraźnie wskazuje granicę pomiędzy sacrum i profanum – zewnętrzna osłona tworzy przestrzeń pomiędzy prześwietloną strefą sacrum a granicą świata „zewnętrznego”. Dyskusyjne wydaje się umiejscowienie wejścia głównego bezpośrednio w strefie ołtarza.
III NAGRODA EX AEQUO (20 000 zł) - numer konkursowy 28, numer wyjściowy 178285
Zespół autorski: Witold Sienkiel, Kraków / Przemysław Drabiński, Kraków
Uzasadnienie Jury: Awangardowe ujęcie tematu wyznacza nowa typologie dla projektu przestrzeni sakralnych w XXI wieku. Wieża kościelna została potraktowana jako wyraźny akcent –wizualna ikona miejsca.
Lokalizacja przestrzeni publicznej nad główną funkcją obiektu - nawą kościoła jest nowatorskim potraktowaniem przestrzeni sakralnej i relacji pomiędzy sacrum a profanum przestrzeni osiedla.
III NAGRODA EX AEQUO (20 000 zł) - numer konkursowy 80, numer wyjściowy 086465
OVO Grąbczewski Architekci Oskar Grąbczewski, Katowice - zespół projektowy: Barbara Grąbczewska, Oskar Grąbczewski, Marek Grąbczewski, Dobrochna Lata, Marta Lata, Łukasz Lata, Łukasz Migała, Mateusz Pietryga
Uzasadnienie jury: Interesująca gra przestrzenna z zsynkopowanymi bryłami tworzy wyrazisty kontrapunkt na zamknięciu osi kompozycyjnej. Jury doceniło rzeźbiarski charakter założenia wpisany w kwartałowy układ osiedla. Racjonalny plan, interesująca gra przestrzeni tworzą mocny akcent w relacji z kontekstem. Stonowane wnętrze z grą światła w strefie ołtarzowej dają pożądany efekt sakralności.
WYRÓŻNIENIE EX AEQUO (5 000 zł) - numer konkursowy 62, numer wyjściowy 141920,
Tomasz Berezowski, Katowice / Dyrda Fikus Architekci, Katowice - Tomasz Berezowski, Radosław Fikus
Uzasadnienie Jury: Wyróżnienie przyznano za próbę minimalistycznego rozwiązania formalnego, z korzystnym rozwiązaniem układu centralnej przestrzeni liturgicznej, wzbogaconej o czytelna symboliką Nieba i kopuły. Wysoko intelektualny projekt - jeden z najbardziej interaktywnych „liturgicznie”. Dodatkowo jeden z niewielu projektów, który zachowuje tradycyjną symbolikę kopuły. Przyjęta forma graficzna projektu nie ukazuje ewentualnych walorów pracy.
WYRÓŻNIENIE EX AEQUO (5 000 zł) - numer konkursowy 140, numer wyjściowy 888117
Zespół autorski: Michał Szkudlarski, Biuro Architektoniczne "MS", Opole / Wentario Pracownia Architektury Andrzej Nowak, Opole / Marta Kondziela, Opole
Uzasadnienie Jury: Wyróżnienie przyznano za czytelne rozwiązanie otwartości stref sacrum kościoła i towarzyszących mu funkcji na strukturalne obszary otaczające zabudowy mieszkaniowej i zieleni parku oraz nowatorski charakter tektoniki wnętrza sakralnego. Projekt wyróżniony za swoją przejrzystość i surowość rozwiązań tworzących w efekcie prostotę przestrzeni sakralnej.
Jury konkursu architektonicznego
Prof. Konrad Kucza-Kuczyński - przewodniczący Jury, ZG SARP
Prof. Richard England - gość specjalny, sędzia UIA, Malta
Mariusz Ścisło - prezes SARP
Zbigniew Maćków - przewodniczący DSOIA RP, Kurator ESK Wrocław 2016 ds. architektury, jeden z inicjatorów projektu Nowe Żerniki
Marcin Major - SARP O/Wrocław
Maciej Hawrylak - SARP o/Wrocław, sędzia referent
Andrzej Poniewierka - SARP O/ Wrocław
