Altana (staropolski chłodnik, ciennik) to rodzaj niewielkiej, lekkiej budowli ogrodowej, zwykle drewnianej. Ściany altany są często ażurowe. Budowla ma chronić przed deszczem i słońcem, ale też zapewniać dostęp świeżego powietrza. Altana wykorzystywana jest zwykle od wiosny do jesieni.
Jak forma małej architektury altana ma też funkcję ozdobną. Budynkom nadawana bywa efektowna forma architektoniczna. W XVI-XVIII wieku wznoszone były budynki murowane na planie prostokąta lub wieloboku. Przekrywano je dachem namiotowym albo kopułą osadzoną na bogato dekorowanych kolumnach.
Moda na malownicze ogrody krajobrazowe (ogród angielski) przyniosła nowe formy altan. W XVIII i XIX wieku nadawano bryłom formy pagody, ruin gotyckiego zamku (por. neogotyk), kaplicy, świątyni greckiej (por. neoklasycyzm) albo wiejskiej chaty. Altany mogą być też oplecione roślinnością, a nawet zbudowane z żywych roślin (pawilony z wikliny).
Altany znane były w wielu kulturach, m.in. w architekturze chińskiej, perskiej, w świecie antycznym.
Współcześnie altanami nazywane są również niewielkie, z założenia niemieszkalne budynki wznoszone na terenie ogródków działkowych, na działkach wypoczynkowych. Według prawa budowlanego, altany na terenie Rodzinnych Ogrodów Działkowych nie mogą mieć powierzchni zabudowy większej niż 35 m kw, przy pomiarach prowadzonych po obrysie ścian zewnętrznych. Wysokość takich altan nie może przekraczać 5 metrów przy dachach dwuspadowych stromych zaś 4 metrów przy innych formach dachów. Brak jednak precyzyjnej, prawnej definicji altany.
W architekturze krajobrazu altana to również określenie małego placu otoczonego drzewami.
Powiązane hasła: belweder, fontanna, glorieta, grota ogrodowa, kiosk, ogród angielski, ogród francuski, oranżeria, pawilon ogrodowy, pergola, trejaż
poprzednie hasło
