Architektura PRL to architektura polska okresu 1952–1989. Terminem tym określa się realizacje różnorodne pod względem stylu, technologii wykonania i funkcji. Mimo tej różnorodności, w architekturze powojennej Polski można wyróżnić kilka nurtów i problemów decydujących o jej specyfice.

Odbudowa powojenna. Ze względu na skalę zniszczeń, konieczna była odbudowa całych dzielnic i miast, w tym historycznej zabudowy śródmiejskiej. W PRL zrealizowano wielkie, wieloletnie programy konserwatorskie, na czele z odbudową (w zmienionej formie) Starego Miasta i Zamku Królewskiego w Warszawie.

Budownictwo mieszkaniowe. Ze względu na wzrost liczby ludności mieszkającej w miastach, priorytetowo traktowano budownictwo mieszkaniowe. W samych tylko latach 1945 a 1970 oddano do użytku ponad 2,8 mln mieszkań. Celem przyspieszenia prac wdrażano standaryzację, budowę z prefabrykatów (por. wielka płyta), budowano wielkie osiedla mieszkaniowe z wielokondygnacyjnymi budynkami wielorodzinnymi (por. blok mieszkalny). Klatkowce, punktowce, galeriowce zastąpiły tradycyjne kamienice. Pod wpływem teorii modernizmu starano się zapewnić mieszkańcom odpowiednie warunki higieniczne, dostęp światła słonecznego, zielone otoczenie budynków, natomiast niektóre funkcje redukowano. W mieszkaniu miejskim kuchnia miała być niewielkim pomieszczeniem, bo główne posiłki mieszkańcy jadać mieli w szkole lub zakładzie pracy.

Modernizm

Od połowy lat 50. XX wieku w architekturze PRL widoczny był wpływ późnego modernizmu. Oprócz standardowych budynków ,mieszkalnych w tej stylistyce realizowano pawilony handlowe i wystawowe, obiekty handlowe i inne (pawilon meblowy Emilia, Dworzec Centralny w Warszawie, Spodek w Katowicach, Powszechny Dom Towarowy „Okrąglak” w Poznaniu). Architekci i konstruktorzy eksperymentowali z nowymi technikami i projektowali nietypowe rozwiązania (trzonolinowiec we Wrocławiu, Supersam w Warszawie).  

Socrealizm

W odróżnieniu od architektury ZSRR i wielu krajów bloku wschodniego, w Polsce socrealizm okazał się stosunkowo krótkotrwałym zjawiskiem (lata 1949–1956), pozostały jednak po nim założenia urbanistyczne i gmachy, m.in. Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa w Warszawie, Nowa Huta, osiedle Grunwaldzkie w Bielsku-Białej i inne.


Powiązane hasła: modernizm, PKiN, socrealizm,

Artykuły w Archiramie
Siostry Pałacu Kultury >>
Przewodnik po Tychach >>