Kliniec

Kliniec to odpowiednio ukształtowany blok, cios kamienny, niekiedy cegła, element konstrukcyjny łuków i sklepień. Bryła klińca ma charakterystyczny, zwężający się kształt, z dolną powierzchnią mniejszą od górnej. Dłuższe boki nie są więc równolegle. Zestawione razem klińce tworzą łuk, a ich kształt sprawia, że pod wpływem grawitacji zwierają się ze sobą. Kluczową rolę odgrywa kliniec umieszczony w środkowej, górnej części łuku, nazywany zwornikiem. W szczycie łuku działają największe siły, zwornik musi być więc mocniejszy niż inne elementy. W przypadku łuków budowanych z mieszanych materiałów, zwornik wykonany jest zwykle z kamienia, podobnie jak klińce nasadowe, natomiast pozostałe, tzw. klińce pośrednie mogą być ceglane. Kliniec nasadowy to element umiejscowiony najniżej, u podstawy łuku.

Łuki konstruowane z klinowatych elementów znane były od antyku, występowały sporadycznie w architekturze starożytnej Grecji (Keos), szerzej w Etrurii a przede wszystkim w architekturze Rzymu. Budowano je wspierając tymczasowo łuk na drewnianych podporach. Po osadzeniu zwornika łuk stawał się stabilny, a wsporniki usuwano. Klińce stosowano powszechnie aż do XIX wieku i rozpowszechnienia współczesnych materiałów budowlanych, żelaza, a później żelbetu.

Kliniec pozorny

W architekturze stosowano także tzw. klińce pozorne, pozbawione znaczenia konstrukcyjnego i służące tylko do dekoracji. Często są wymodelowane w tynku lub stiuku.  

W budownictwie termin kliniec stosowany jest też jako określenie kruszywa budowlanego o frakcji mieszczącej się w przedziale 5 - 25 mm.


Powiązane hasła: architektura starożytnego Rzymu, czoło łuku, kopuła, łuk, sklepienie kolebkowe

Autor: KZ
Zdjęcia: Polona
Data publikacji: 8.01.2014 12:00
Tagi: kliniec, sklepienie
Żaden utwór zamieszczony w serwisie nie może być powielany i rozpowszechniany lub dalej rozpowszechniany w jakikolwiek sposób (w tym także elektroniczny lub mechaniczny) na jakimkolwiek polu eksploatacji w jakiejkolwiek formie, włącznie z umieszczaniem w Internecie - bez pisemnej zgody TIME S.A. Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie utworów w całości lub w części z naruszeniem prawa tzn. bez zgody TIME S.A. jest zabronione pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.