Nowojorskie metro nie jest najstarsze na świecie. Kiedy otwierano je w 1904 roku składy podziemnej kolei krążyły już po Londynie (od 1863 roku), Budapeszcie i Glasgow (od 1896) i Paryżu (od 1900). Również Boston mógł pochwalić się własną tzw. Zieloną Linią, zbudowaną w 1897 roku. Nowojorczycy nie chcieli zostać w tyle, więcej, postanowili przewyższyć wszystko, co do tej pory powstało.
Karnawałowa noc w podziemiach Nowego Jorku
Pierwsza stacja oddawana była do użytku w świątecznej atmosferze – nareszcie Nowy Jork stanie w jednym szeregu z Londynem i Paryżem. A mieszkańcy tych europejskich metropolii pozazdroszczą nowojorczykom najpiękniejszej stacji metra, jaką kiedykolwiek stworzono. Tak, stacja City Hall, znajdująca się pod miejskim ratuszem, została zaprojektowana, by wzbudzać zawiść i dumę.
Uroczyste otwarcie stacji City Hall, a tym samym otwarcie nowojorskiego metra (linia kursowała z między Bronksem a dolnym Manhattanem), nastąpiło 27 października 1904 roku. Wydarzenie przyciągnęło licznych podekscytowanych mieszkańców, lecz pierwszeństwo zwiedzania przypadło nowojorskim finansistom i goszczącym ich urzędnikom z burmistrzem McClellanem na czele. Dopiero po godzinie siódmej wieczorem pociągiem przejechać mogli się ci, którym nie udało się dostać zaproszeń na oficjalną uroczystość.
New York Times pisał o “nowojorskim marzeniu o szybkim transporcie”, które ziściło się “dokładnie o 2:35:30 [w południe]”, czyli w momencie odjazdu pierwszego pociągu kolejki podziemnej. Pisał o nieprzebranej liczbie ciekawych nowego wynalazku mieszkańców – do ranka dnia następnego pociągiem przejechało się około 150 tysięcy osób. Tłumy sztormowały wejście do stacji przez całą noc a towarzyszył im hałas gwizdków i ulicznych instrumentów. To była karnawałowa noc w Nowym Jorku – donosił dziennik.
Nowojorczycy długo czekali na swoje metro. W dziewiętnastym wieku kilkakrotnie rozpoczynano prace, które jednak najczęściej szybko kończyły się fiaskiem. Jedną z najbardziej znanych, a przy tym dość oryginalnych, prób była ta podjęta przez wynalazcę Alfreda Ely’ego Beacha w 1870 roku. Opracowany przez niego system, tzw. Beach Pneumatic Transit, był (udanym) eksperymentem, w którym wagon rozpędzano za pomocą sprężonego powietrza. Przez kolejne trzy lata wagonik wyposażony w dwadzieścia miejsc siedzących krążył pomiędzy ulicami Murray i Warren. W 1873 roku postanowiono jednak zamknąć podziemną kolejkę i rozbudowywać kolej nadziemną.
Po wybudowanym przez Beacha tunelu nie ma już śladu, lecz o jego twórcy nigdy nie zapomniano. W 1940 roku na stacji City Hall odsłonięto poświęconą mu tablicę. Można było na niej przeczytać, że to właśnie Alfred Ely Beach jest twórcą pierwszego nowojorskiego metra.
- 1
- 2
-
Czarnobyl. Jak teraz wygląda Czarnobyl i Prypeć. Zobaczcie najpopularnijesze opuszczone miejsca na ziemi. Relacja z obozu naukowego w Strefie Zamkniętej. Galeria zdjęć
Czarnobyl i Prypeć jak wyglądają teraz to najpopulrniejsze na świecie opuszczone miejsce. Zobaczcie fotoreportaż z obozu naukowego studentów z Politechniki Śląskiej w Czarnobylu (lipiec 2013). Galeria zdjęć. więcej
-
Drapacze chmur w miastach przyszłości - całkiem nowy Nowy Jork
Wkrótce Manhattan wzbogaci się o kilka nowych drapaczy chmur. Najważniejszy z wieżowców, One World Trade Center projektu Davida Childa, z oczywistych powodów rodzi najsilniejsze emocje. Bryła zyskała status symbolu, zanim jeszcze powstał choćby pierwszy szkic. Jednak nie tylko One World Trade Center zdaje się wyznaczać kierunek, w jakimi zmierza współczesna architektura Manhattanu – miejsca dyktującego światowe trendy więcej
-
Zapomniane ikony modernizmu – seminarium Świętego Piotra w Cardross
Mówi się, że w 1967 roku modernizm wspiął się na wzgórze w Cardross w Szkocji, by tam umrzeć. Śmierć jednak nie nadeszła, choć monumentalna bryła seminarium Świętego Piotra (St Peter’s seminary) od kilkudziesięciu lat powoli popada w ruinę więcej
-
Co zobaczyć w Nowym Jorku? Rewitalizacja High Line
Park liniowy, gigantyczny ogród na dachu, ścieżka spacerowa? Jak zmieścić nowe tereny zielone w mieście drapaczy chmur? Sukces High Line daje odpowiedź. Park polecany jest dziś przez każdy przewodnik po Nowym Jorku, a trasa znów się wydłużyła więcej
- OPUSZCZONE MIEJSCA: Czarnobyl. Jak teraz wygląda Czarnobyl i Prypeć. Zobaczcie najpopularnijesze opuszczone miejsca na ziemi. Relacja z obozu naukowego w Strefie Zamkniętej. Galeria zdjęć
- ARCHITEKTURA: Drapacze chmur w miastach przyszłości - całkiem nowy Nowy Jork
- OPUSZCZONE MIEJSCA: Zapomniane ikony modernizmu – seminarium Świętego Piotra w Cardross
- ARCHITEKTURA: Co zobaczyć w Nowym Jorku? Rewitalizacja High Line
- LIFESTYLE: Manhattan bez drapaczy chmur? Tylko w Projekcie Mannahatta
