Architektura modernizmu stanowiła przełom w dotychczasowych formach architektonicznych. Odrzucenie standardowych form, stylów czy konstrukcji obiektów i oparcie się w głównej mierze na dostępnych uwarunkowaniach materialnych, to główne założenia modernizmu. Widać to doskonale na przykładzie Osiedla Za Żelazną Bramą w Warszawie, gdzie znane przysłowie - ,mniej znaczy czasem więcej’ oddaje istotę koncepcji architektury modernizmu.
Założenia architektury modernizmu a PRL
Epoka PRL obfitowała w obiekty architektoniczne, które były inspirowane założeniami modernizmu. Wynikało to po części z uwarunkowań systemu socjalistycznego , odwołującego się do utopijnej wizji rzeczywistości, a także po prostu z ograniczonej dostępności materiałów czy idei. Warto jednak dodać, że po czasy obecne architektura modernizmu inspiruje współczesnych architektów w ich twórczości. Teraz skupimy naszą uwagę na architekturze Osiedla Za Żelazną Bramą.
>> Dowiedz się co, krytyk Grzegorz Piątek, mówi o architekturze Warszawy!
Zostało ono wzniesione między 1965 a 1972 rokiem na terenach tzw. Małego Getta w Warszawie. Teren ten doszczętnie zniszczony w czasie wojny, został zagospodarowany w stylu modernistycznym, zgodnie z założeniami pioniera modernizmu - Le Corbusiera.
Wspomniane osiedle zostało zaprojektowane zgodnie z wizją zespołu architektów Andrzeja Skopińskiego, Jerzego Czyża, Jana Furmana i Jerzego Józefowicza. W tym projekcie wcielono w życie wizję osiedla kształtującego ‘nowego człowieka’, zgodnie z przykazaniami realnego socjalizmu. Wróćmy jednak do architektury.
Architektura modernizmu. Wizja osiedla w modernizmie
Osiedle to składa się dziewiętnastu 15-piętrowych bloków oraz 5 niższych budynków. Konstrukcyjnie każdy z budynków zawierał 2 klatki schodowe, windy oraz przeszklony hol, który był w zamyśle miejscem spotkań dla mieszkańców. Dodatkowo, w mieszkaniach zastosowano awangardowe jak na owe czasu rozwiązanie w postaci ‘okna francuskiego’, co sprzyjało lepszemu naświetleniu pomieszczeń.
Architektura budynków
Co ciekawe, opisywane osiedle nie powstało z wielkiej płyty, jak większość budynków czasów PRL, ale poprzez zastosowanie wylewanych betonów. Kwadratowe bądź prostokątne płyty zostały zastosowane do tworzenia segmentów mieszkań. Prostokątne okna z czarnymi framugami kontrastowały z jasną elewacją budynków. Dodatkowo całe osiedle zostało umiejscowione w północno – południowej osi, co gwarantowało najlepsze nasłonecznienie. Stworzone przestrzenie to jednak ciasne pomieszczenia, zgodnie z gomułkowską normą 11m2 na mieszkańca. PRL-owskie ograniczenia oraz wszelakiego rodzaju normy, niestety zaszkodziły planowanym założeniom. Ciasnota mieszkań sprawiała, że utopijna wizja nie sprawdziła się w praktyce.
Architektura a rzeczywistość – nie wszystko udało się stworzyć
Pełnych założeń projektu nie udało się jednak zrealizować. Na przykład, planowano stworzyć dach rekreacyjny na każdym z budynków, mieszkania miały być wyposażone w przeszklone loggie oraz balkony, a na parterze miały funkcjonować sklepy czy kawiarnie dla mieszkańców. Pomysły te, choć wydają się być bardzo dobre, pozostały w sferze utopii. Zabrakło dobrej woli władz oraz po części środków finansowych. Dzisiaj, osiedle Za Żelazną Bramą to doskonały przykład architektury dominującej nad człowiekiem, nie mającej szacunku dla historii czy kontekstu otaczających terenów.
-
40 lat temu otwarto pierwsze w Polsce muzeum oceanograficzne
Utworzone w 1971 roku Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni było pierwszą w kraju placówką, gdzie zwiedzający mogli podglądać morską florę i faunę. Sam obiekt muzeum to ciekawy, modernistyczny gmach z międzywojnia ze szklaną rotundą z czasów powojennych więcej
-
Modernistyczne eldorado
Asmara, stolica afrykańskiej Erytrei, wzniesionana przełomie lat 30. i 40.przez włoskich kolonistów, to mało znane modernistyczne miasto, które przetrwało do dziś w praktycznie niezmienionym kształcie. Można tam zobaczyć ponad 400 budynkóww stylu włoskiego racjonalizmu, zabytki architektury futurystycznej oraz ruchu Novecento więcej
-
Hala sportowa w Bieruniu
Budynek hali powstał w wyniku rozpisanego przez gminę ogólnopolskiego konkursu architektonicznego więcej
-
Bez dogmatu
Historia renowacji barokowych wnętrz wiejskiego kościoła w Czechach to kronika odważnych posunięć hierarchów, lokalnej administracji i upartych projektantów z praskiego studia Qubus Design. Mieszanka baroku z klasyką designu, a nawet aluzjami do islamu, nie jest czystą prowokacją, lecz manifestem kulturowej otwartości we wnętrzu, które służyć będzie nie tylko liturgii, ale i świeckim imprezom dla miejscowej, niekoniecznie katolickiej społeczności więcej
