Cegła – materiał budowlany wszech czasów
Jej początek sięga czasów starożytnej Mezopotamii, gdzie była wysuszana na słońcu. Bez niej nie powstałyby łuki i sklepienia w Starożytnym Rzymie, natomiast gotyk i jego świątynie przyniosły jej największą sławę. Cegła to jeden z najstarszych i najtrwalszych materiałów budowlanych. Jednak w dobie kreatywnego projektowania, niezliczonych możliwości żelbetu, szklanych elewacji i high-tech cegła, wydawać by się mogło, spadła na niższą pozycję..
Publikacja „BRICK 14” wydana przez wydawnictwo CALLWEY to książka o współczesnej architekturze ceglanej. Firma Wienerberger oraz wydawnictwo CALLWEY przejęci losem cegły we współczesnej architekturze zainicjowali konkurs architektoniczny The Winerberger Brick Award i ,wyłoniwszy zwycięzców, wydali publikację, która promuje ten szlachetny materiał. W książce przedstawione zostały najwyższej klasy projekty architektury współczesnej z całego świata, w których cegła gra pierwsze skrzypce. Kolekcja budynków została wybrana przez międzynarodowe jury, w którego skład wchodzą znani i szanowani architekci, w tym polska architekt prof. Ewa Kuryłowicz. Wybrany zestaw współczesnej architektury ceglanej to obiekty niemal idealne pod względem architektonicznym, a więc w dużym skrócie: estetycznym i funkcjonalnym.
Publikacja „BRICK 14” dzieli obiekty architektury współczesnej z cegły na 5 kategorii. Pierwsza kategoria to Special Solution. Przedstawiono tu obiekty o różnych funkcjach, od prywatnej restauracji w Chinach, poprzez miejsce spotkań w Bangladeszu, aż po centrum rękodzieła w Kambodży. We wstępie do tego rozdziału podkreślono wartość i jakość Polskiej cegły. Autor wspomina między innymi o Kościele Mariackim - największym na świecie ceglanym kościele w Gdańsku , o wpisanym na listę UNESCO ceglanym zamku w Malborku, oraz o wpływach niemieckich, które przyczyniły się do rozpowszechnienia cegływ Polsce. Autor wspomina również o Polskiej architekturze współczesnej - sali koncertowej NOSPR-u w Katowicach projektu Tomasza Koniora z Konior Studio. W rozdziale tym mowa jest także o tym, że polscy pracownicy budowlani są ekspertami w dziedzinie murowania z cegły.
Kolejny rozdział pt. Residential Use poświęcony jest obiektom mieszkalnym. Przedstawiono tu projekty prywatnych domów w Chinach, Niemczech, Hiszpanii, Austrii, Francji, Szwajcarii, Włoszech, Korei, Indiach, Polsce i Indonezji. Ten ostatni kraj to miejsce gdzie powstał dom, który zaprojektował architekt nazwiskiem Andra Matin. Jest to projekt domu dla niego samego, być może dlatego projektant włożył w jego wykonanie tyle serca, że powstał istny majstersztyk. Polski projekt zaprezentowany w tym rozdziale to żółta rezydencja wielorodzinna zlokalizowana we Wrocławiu. Projektanci to Biuro Projektów Lewicki Łatak z Krakowa.
Kolejny dział nosi nazwę Public Use i dotyczny obiektów użyteczności publicznej. W grupie tej znadziemy muzeum z cegły i kościół w Niemczech, kościół luterański w Szwecji, piękny zespół mieszkaniowy dla studentów w Wielkiej Brytanii, szkoła podstawowa w Holandii, muzeum sztuki w Danii, multifunkcjonalny budynek w Niemczech, centrum opieki na Węgrzech, a nawet szkoła w Awganistanie, czy też stacja strażacka w Portugalii, której autorem jest sam Alvaro Siza.
Kolejny fragment pod nazwą Public Re Use, również dotyczy obiektów użyteczności publicznej, jednak są to wszelkiego rodzaju renowacje i modernizacje. Zapoznamy się tu z bardzo ciekawym budynkiem atelier, z jasnej cegły, dla artystów w Belgii,poznamy wydobyty z ruin dom wakacyjny w Wielkiej Brytanii, ceglano-betonową szkołę w Chinach, dzielnicę kulturalną na Węgrzech, elegancki budynek z charakterystycznymi pilastrami z szarej cegły poświęcony edukacji w Niemczech, a także polskie muzeum w Krakowie, którego projektantami są AIR Jurkowscy - Architekci z Katowic.
Ostani rozdział – Urban Infill to obiekty, które oprócz walorów architektonicznych zasługują także na uznanie pod względem urbanistycznym. Są to bowiem albo obiekty skupiające ludzi w przestrzeni publicznej, albo budynki – ikony miasta, bądź też formy, które wpisują się w tkankę miejską i uzupełniają jej braki. Należą do niech: biało ceglana szkoła gotowania w Hiszpanii, której dachy komponują się z tradycyjnym, hiszpańskim pejzażem miejskim nadając mu nowoczesnego charakteru, ceglana wysoka wieża spełniająca funkcję administracyjną, archiwalną i wystawową, która unosi się nad jednym z niemieckich miast, multifunkcjonalna kawiarnia (również w Niemczech), która stała się katalizatorem spotkań publicznych, dom z biurami w Austrii, ceglana i otoczonadodatkowo szkłem biblioteka publiczna i centrum edukacyjne z parkingiem podziemnym w Holandii, ceglana siedziba banku DNB w Norwegii, z charakterystycznymi ceglanymi bryłami wystającymi z budynku na różną odległość, autorstwa MVRDV, czy też szkoła w Wielkiej Brytanii oraz studencka przestrzeń publiczna zlokalizowana przy uniwersytecie w okolicach Londynu (UK).
Wszystkie wybrane przez członków jury budynki to eleganckie, estetyczne, funkcjonalne, a także potrzebne i pokochane przez użytkowników obiekty architektury współczesnej z cegły. Mimo upływu setek, a nawet tysięcy lat, naturalny materiał, który powstał z gliny wypalanej na słońcu wciąż służy architekturze. Czyżby cegła jest dla architektury tym czym mała czarna w kobiecej szafie?
Milena Glinojecka
